نامهاي زنان – دختران و مردان (2) ترجمه ی: قربان صحت درخشان
در بين روسها و برخي ديگر از ملل ، اسامي زنان و مردان بر اساس پسوندهايشان شناخته ميشود.
الكساندر، والنتين ، يوگني اسامي مردان اما الكساندرا، والنتينا، يوگنييا از اسامي زنان ميباشد.
پسوندهاي اين چنين كه جنس مونث را مشخص كند در زبانهاي تركي و از آن جمله در زبان تركمني
وجود ندارد. كلماتي چون (موغاللئما، شاهئرا، ماشينيستكا ، كوُمسوُمولكا را كه از زبانهاي عربي و
روسي وارد زبان ما شده به حسان نياوريم) در اين صورت آيا تشخيص نامهاي زنان و مردان تركمن وتمايز
آنها از يكديگر ممكن است ؟ البته كه ممكن ميباشد ، چرا كه مثلا در نام اوُغول جمال هر چند كلمه
«اوُغول» به معناي پسر در آن وجود دارد ولي شما هرگز آن را بعنوان نام پسر نخواهيد پذيرفت. براي اينكه
در زبانهاي تركمني واژگان انتخابي در نامگذاري پسران و دختران بسيار دقيق و هر يك ويژگي خاص خود را
دارد. براي دختران نام آن چيزهايي را بر مي گزينند كه شكيل و زيبا ، ظريف و ملايم باشند( سوُنا ،
كأكيليك، سوٌلگوٌن ، غومري، كييك ، جرن ، مارال ، مايا ، سِلبي ، آلتئن ، كوٌموٌش ، چئنار و ...)
در نامهاي تركيبي دختران نيز ، بخشي از آن را كلماتي چون (گوٌل، گؤزل ، جمال) و يا كلمه اوُغول تشكيل
مي دهد. اما براي پسران نام حيوانات زورمند و درنده ، درختان مقاوم و هر آنچه خشن، نيرومند و قوي
باشد، بعنوان نام بر مي گزينند : (آرسلان ، يوُلبارس، مؤجك، غورت ، پوُلات ، دمير) و پسوند مربوط به
نامهاي آنان نيز كلماتي چون: ( غولي ، بردي ...) هستند. حال از روي اسم چگونه مي توان به جنسيت
يعني به مذكر و يا مونث بودن فرد پي برد. براي اينكار ابتدا بايد به معناي كلماتي كه اسم را ساخته اند
توجه كرد. در ضمن داشتن هر يك از پسوندهايي كه به طور مشخص در مورد نام زنان يا مردان بكار مي
روند ضرورت مي يابد و جدايي از اينها ويژگيهاي ناحيهاي و لهجهاي را هم در نامگذاري حتما بايد در نظر
گرفت. براي اينكه ممكن است در ناحيهاي نامي را كه براي پسران مناسب مي دانند در جاي ديگر در
نامگذاري دختران مورد استفاده قرار دهند. مثلا كلمه "تووواق" در ناحيه لباب فقط در مورد زنان و همان
نام در ناحيه كراسنوودسك براي ناميدن هر دوجنس بكار مي رود . و يا وقتي صحبت از " غئلئچ نئياز" ، "
غئلئچ دوردي" پيش آيد شما حتما احساس خواهيد كرد كه اين نامها صرفا متعلق به پسران مي باشد در
حالي كه در نواحي " يول اؤتن" و " تخته بازار" دختراني با همين نام زندگي مي كنند.
" آننا دوردي " ، " امان دوردي" ، " جوما دوردي" نامهايي هستند كه در ناحيه " حوُجامباز" هم پسران و
هم دختران مشتركا به خود مي گيرند(در همان ناحيه زن و شوهري كه هر دوي آنها آننا دوردي نام دارند،
زندگي مي كنند).
نامهايي كه به طور مشترك زنان و مردان به خود مي گيرند صرفا اينها نيستند بلكه از كلمات فراوان ديگري
چون: (آننا ، آمان ، منگلي ، حاللي، نارلي ، تأچلي ، كؤرپه ،كيچي) ميتوان نام برد كه هم به عنوان نام
دختران و هم به عنوان نام پسران مورد استفاده قرار مي گيرند.
هر چند اغلب اين نامها از كوتاه كردن نامهاي تركيبي به عمل آمده اند آننا غولي – آننا گوٌل=آننا در اطراف
شهر چأرجو با افزودن : (ا-اِ- ات) به آخر نام مرداني با اسامي : حليم ، سليم ، شريف ، امين ، كريم ،
نظير ، شرف كه از كلمات عربي ساخته شده اند نامهايي براي زنان مي سازند: حليمه ، سليمه ،
شريفه ، امينه ، كريمه ، نظيره، شرفه ، اين علايم همان نشانه «ة » تأنيث در دستور زبان عربي است
كه بر جنسيت مؤنث دلالت دارد.
(دولت ، قوت ، شهرت ، قدرت ، غيرت ، عزت ، مدد) كلماتي عربي بوده و پسوندي را پذيرفتهاند كه
جنسيت مونث را نشان مي دهند[1].
گويا كساني كه اولين بار چنين نامهايي را براي مردان پيشنهاد كردهاند، آشنايي ناكافي از دستور زبان
عرب داشته اند براي اينكه اين نامها در ميان اعراب به دختران نهاده ميشود.
مي بينيم كه با وجود برخي نامهاي مشترك ميان زنان و مردان، افراد با توجه به مذكر و مونث بودن
نامهايي با معاني مختلف و مختص به خود مي گيرند.
[1]-نويسنده در اين جا متأسفانه اشتباه كرده است و آشكارا تفاوت بين مونث حقيقي و مونث مجازي را
خلط كرده است . كلماتي مثل قدرت ، عزت ، غيرت و قوت مونث مجازي هستند و برخي صرفا براي
اسامي مردان بكار مي روند مثل قدرت و بعضي ديگر نيز مشتركا براي مردان و زنان بكار ميروند مثل
عزت البته اين واژه اخير براي مردان و زنان پسوندهاي ويژهاي را مي گيرد مثل عزت الله و عزة الملوك . واژه
مدد هم كه اساسا فاقد «ة» تأنيث است و نويسنده در اين خصوص نيز اشتباه كرده است.(م)
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی