فهرست آثار تاريخ و جغرافيا،منتشره توسط مركز پژوهشي ميراث مكتوب( قسمت چهارم)
|
|
مجمل رشوند (شيوه زندگي ايل رشوند و اطلاعات جغرافيايي و اجتماعي منطقه رودبار الموت در دوره قاجار) ( فارسي)/ محمدعلي خان رشوند ( سده 13)؛ تصحيح دكتر منوچهر ستوده و عنايت الله مجيدي تهران: 1375- 387 ص محمّد علي خان رَشْوَنْد فرزند محمّد زمان خان، نويسندة كتاب مُجمَل در دوران سه پادشاه قاجار فتحعلي شاه، محمّدشاه و ناصرالدّين شاه ـ رئيس ايل بزرگ رشوند ساكن رودبار اَلَمُوت بوده است. مؤلف با مسائل سياسي، اجتماعي و ديواني به خوبي آشنا بوده، از اين رو در بخشي از كتاب مجمل، كه در واقع خاطرات زندگي ديواني و خانوادگي اوست، به وضع و شيوة زندگي ايل رشوند، چگونگي تربيت و تجهيز سپاهيان، تشريح جغرافياي محلي، نوع محصولات، ماليات و مصارف آن، رفتار حكّام و شاهزادگان با رعايا، موضوع پيشكشي و تعارفهاي معمول دوران قاجار، ذكر بعضي بيماريها و راه درمان آنها، اعياد و مراسم مردمي و شركت سوار نظام ايلات قزوين در جنگ هرات ميپردازد. اين اثر حاوي اطلاعاتي سودمند دربارة ديگر طوايف، خاندآنها ايلات پراكنده در اين ناحيه و گزارشهاي بسيار ارزشمند از نواحي اطراف رودبار الموت و احوال مردان سياسي و ديني آن روزگار قزوين ميباشد. |
|
| |
|
|
جغرافياي نيمروز (نخستین اثر آماری به روش علمی در عصر قاجار درباره جغرافیای سیستان) (فارسی)/ ذوالفقار کرمانی (سده۱۳)؛ تصحیح عزیزالله عطاردی تهران: ۱۳۷۴- ۲۳۰ص شابک: ۳-۰-۹۰۲۸۸-۰۹۶۴ مؤلف از نخستين فارغ التحصيل مدرسة دارالفنون و يكي از شخصيتهاي فرهنگي و كارشناسان فني بود كه به دستور ناصرالدين شاه قاجار، نقشهبرداري منطقة سيستان را بر عهده گرفت. اين كتاب كه نسخهاي منحصر به فرد دارد و از لحاظ موضوعي نخستين اثر آماري به روش علمي در عصر قاجار است، اطلاعات بسيار جامعي دربارة ويژگيهاي فرهنگي، سياسي، اقتصادي، جغرافيا، كشاورزي و تاريخي سيستان عرضه ميكند. |
|
| |
|
|
خلد برين (روضه ششم و هفتم خلد برین در ذکر احوال سلاطین و امرای گورکانی و ترکمان قراقویونلو و آق قویونلو) (فارسی) / تاریخ گورکانیان و ترکمانان/ محمد یوسف واله اصفهانی قزوینی ( سده ۱۱)؛ تصحیح میرهاشم محدث تهران: ۱۳۷۹-۸۰۸ ص شابک: ۹-۵۱-۶۷۸۱-۰۹۶۴ ميرزا محمد يوسف اصفهاني قزويني ـ متخلّص به واله ـ از تاريخ نگاران مشهور روزگار صفويان در سدة يازدهم هجري است. وي كه همانند برادرش ميرزا محمد طاهر وحيد قزويني براي احراز مقامهاي ديواني تربيت شده بود، در عهد شاه سليمان صفوي وزير توپخانه بود. اثر حاضر روضة ششم و هفتم از كتاب بزرگ خلدبرين است كه به ذكر احوال سلاطين و امراي سلسلههاي تيموري (گوركاني) و تركمانان آققويونلو و قراقويونلو و ثبت حوادث و وقايع تاريخي اين دوران اختصاص يافته است. خلدبرين، يك اثر تاريخي عمومي است كه مندرجات آن در هشت روضه (بخش) فراهم آمده و مشتمل بر تاريخ پيامبران و پادشاهان پيش از اسلام، تاريخ پيامبر اكرم(ص) و امامان شيعه (ع)، تاريخ امويان، عباسيان و سلسلههاي همروزگار عباسيان، تاريخ چنگيزخان مغول و خاندانش، تاريخ گوركانيان، تاريخ سلسلههاي قراقويونلو و آققويونلو، و تاريخ مفصل سلسلة صفويه ميباشد. مؤلف در نوشتن خلدبرين از كتابهاي عالم آراي عباسي، فتوحات اميني، صفوة الصفا، نفحات الانس، حبيب السير، و احسن التواريخ تأثير پذيرفته است. اين اثر پرارزش در عهد فرمانروايي شاه سليمان صفوي با نثري منشيانه و استوار تأليف شده است. |
|
| |
|
|
سعادتنامه (گزارش روزانه وقایع جنگهای تیمور گورکنی در شبه قاره هند در مدتی قریب هشت ماه) یاروزنامه غزوات هندوستان ( فارسی) / غیاث الدین علی یزدی ( سده ۹)؛ تصحیح ایرج افشار تهران: ۱۳۷۹-۲۲۸ ص شابک: ۵-۳۶-۶۷۸۱-۰۹۶۴ غياث الدين علي يزدي از عالمان دين و از اعقاب ابوالفضل رشيدالدين ميبدي صاحب تفسير كشف الاسرار و عدة الابرار بود كه زماني هم در شهر يزد بر منصب قضا نشست و با فرمانروايان آل مظفر مناسبات خوبي داشت. مؤلف، كه اكثر اوقات مستغرق علوم ديني بود و به فنّ انشاء و خطابه كمتر ميپرداخت، به دستور يك تن از مقرّبان امير تيمورگوركاني (736 ـ 807 ه.ق) كه به يزد وارد شده بود، اثر تاريخي حاضر را، كه ظاهراً قديميترين متن تاريخي در بيان سوانح بخشي از احوال تيمور است، تأليف كرد. سعادتنامه مشتمل بر سه بخش است. نخستين بخش ديباچه است كه به شرح اجمالي فتوحات تيموري اختصاص دارد. بخش دوم، كه قسمت اصلي مطالب كتاب را تشكيل ميدهد، گزارش روزانة وقايعي است كه در خلال ـ قريب هشت ماه ـ جنگهاي امير تيمور در شبه قارة هندوستان رخ داده است. بخش پاياني و مختصر كتاب، شرح بناي مسجد جامع سمرقند به فرمان تيمور ميباشد. مؤلف در اين اثر از آرايههاي لفظي، مطالب حكمي و كلامي و به تناسب حال از سرودههاي خود و اشعار شاعران بزرگي چون فردوسي، نظامي، سعدي و ديگران بهره برده است. |
|
| |
|
|
زبور آل داود ( نسب نامه و ذکر مجملی از احوال اجداد سادات مرعشی و سواد وقف نامه ها و قباله های املاک آنها) ( فارسی)/ سلطان هاشم میرزا ( سده ۱۳)؛ تصحیح عبدالحسین نوایی تهران: ۱۳۷۹-۱۹۶ ص شابک: ۰-۴۷-۶۷۸۱-۰۹۶۴ مؤلف سلطان محمد هاشم ميرزا، پنجمين و كوچكترين پسر شاه سليمان ثاني يعني ميرسيد محمد مرعشي ـ نوة دختري شاه سليمان صفوي ـ است كه به سال 1165 ه.ق، زماني كه پدرش پس از كور شدن به دست عوامل شاهرخ ميرزا در بند وي گرفتار بود، ديده به جهان گشود. زبور آل داود، نسبنامه و ذكر مجملي از احوال اجداد سادات مرعشي ـ از تبار امام زين العابدين عليه السلام ـ و سواد وقفنامهها و قبالههاي املاك و اموال غير منقول و مستغلات وقفي ايشان است كه اولاد نسبت با يكديگر را بدانند و در اين املاك بالاستحقاق و بهدرستي تصرف نمايند. تذكره و شرح حال خاندانهاي اميركبير سيد قوامالدين صادق ـ جدّ سيزدهم مؤلف در سدة هشتم هجري ـ كه از اهل طريقت و پير و مراد مردم و حاكم مازنداران بود، ميرزا محمد داود ـ داماد شاه سليمان صفوي و جدّ مؤلف ـ و فرزندش شاه سليمان ثاني، كه حكومتش دولت مستعجل و بدفرجام بود، در اين اثر آمده است. اهميت تاريخي زبور آل داود، به ذكر تاخت و تاز تيمورلنگ به ايران، ثبت سوانح و حوادث ناگوار اواخر عهد صفويه و بيان وقايع و اتفاقات دوران افشاريه و شرح روابط و مناسبات سادات مرعشي با اين سلسلهها ميباشد |
وبلاگ رسمی بنیادمختومقلی فراغی